ČUDESNA GEOGRAFIJA – „OSTRVO“ SRED JUŽNOG BANATA
Sa šest postojećih jezera i dva u nastajanju, tri reke, najlepšim tokom kanala DTD, močvarama i lokalitetima izuzetnih odlika, neposrednom blizinom Vršačkih planina, obronaka Karpata i Deliblatske peščare, Bela Crkva ima ponudu koja se mora turistički valorizovati na izuzetan način
Ono što bi drugde izgledalo kao razbibriga i nabrajanje namenjeno tek istinskim posvećenicima u geografiju, u Beloj Crkvi znači nešto „više od igre“. Sa jedne strane, egzaktni podaci su neumoljivi. Prema popisu iz 2002. sama varoš imala je 10.675 stanovnika. Na prošlogodišnjem popisu Bela Crkva imala je 5.346 žitelja. Matematički gledano – duplo manje za samo 20 godina. I to je pitanje spram kojeg sva ostala odlaze u drugi plan. Iza Bele Crkve nalaze se tri veka fantastične istorije. Najznačajniji objekti u varoši, nastali su još krajem 18. veka. Građeni su u baroknom stilu. Najreprezentativnija su zdanja: Rimokatoličke i pravoslavne crkve, zgrada Opštine, Dom vojske, Vatrogasni dom… Krajem 19. veka, ovdašnju arhitekturu boji i raskošni stil secesije. Kada bi se ova zdanja obnovila i povratila nekadašnji sjaj, Bela Crkva se ne bi razlikovala od sličnih gradića u Čekoj, Austriji ili Poljskoj na primer. Suočeni sa sjajnom prošlošću, opominjućim podacima koje nam servira sadašnjost… dužni smo da ovoj južnobanatskoj varoši obezbedimo budućnost. A najbolji put jeste da joj potražimo komparativne prednosti.
Između 45 vojvođanskih opština, prirodno a naročito vodno bogatstvo s kojim Bela Crkva raspolaže, teško da ima sebi ravnog. Do te mere da, ako bismo gledali iz vazduha, osim malog dela na putu prema Vršcu, čitava opština jeste jedno – veliko ostrvo. Reke Karaš, Nera i Dunav, Kanal DTD te šest jezera i dva koja se kopaju, ako ništa drugo, daju ovoj nevelikoj opštini turistički potencijal kojem su granica samo nebo, mašta i volja. Najviše znamo o jezerima, nastalim eksploatacijom šljunka koja traje i dalje te se njihova površina povećava. Dva su najznačajnija. U samom gradu nalazi se „Gradsko jezero“ koje ima uređenu plažu, auto-kamp, restoran, bungalove… U blizini Vračev Gaja nalazi se „Vračevgajsko jezero“ koje je ambijentalno lepo uređeno i pogodno je za kampovanje. Osim stalnog oplemenjivanja turističke ponude i samog prostora, imperativ je svakako produžetak sezone koja se ubuduće ne sme vezivati samo za dva letnja meseca.
A da li ste znali da se na teritoriji opštine Bela Crkva nalazi najmlađe zaštićeno područje u čitavoj Srbiji? Godine 2015. Skupština AP Vojvodine donela je odluku o zaštiti Predela izuzetnih odlika “Karaš-Nera”. Područje se sastoji od tri celine Karaš, Nera i Mali pesak. Područje predela zauzima 1540 hektara, čijih je 64 odsto u stepenu zaštite drugog a 36 u stepenu zaštite trećeg stepena. Reka Karaš obuhvata deo Velike Mrtvaje, reke koja je nastala prokopavanjem kanala DTD, Nera ceo tok ove reke u Srbiji, a Mali pesak obiluje travnatom, stepskom i peščarskom florom i faunom koja se prostire levom obalom Karaša kao i njegovu mrtvaju sa leve strane kanala Dunav-Tisa-Dunav. Nera je ekološki koridor od međunarodnog značaja, koja povezuje Panonsku niziju i Karpate. Reka Nera, nažalost još uvek, predstavlja lokalnu atrakciju. Inače, izvire u Rumuniji. Na teritoriju naše zemlje ulazi kod sela Kusić, na 22. kilometru od ušća u Dunav.
Opet, Кaraš izvire u Rumuniji i uliva se u Кanal DTD, između Dupljaje i Grebenca, a zatim njen dalji tok do Dunava koristi sadašnji kanal DTD. Odmah posle ulaska u Srbiju, Кaraš dobija značajnu pritoku Burugu sa desne strane i Ilidiju sa leve. Protiče pored pet sela, kada dodiruje istočne delove Deliblatske peščare kod brda Dumača. Od ove tačke Кaraš je deo kanala Dunav-Tisa-Dunav i prolazi pored mesta Dupljaja, Grebenac, Кajtasovo i Banatska Palanka pre nego što završi svoj 60 kilometara put kroz Srbiju i ulije se u Dunav kod mesta Stara Palanka. A upravo su Banatska i Stara Palanka, dva naselja u opštini Bela Crkva koja zavređuju posebnu priču. Od kažu nenadmašne riblje čorbe koju kuvaju ovdašnji alasi, još je znamenitija skela koja odavde ide do Rama, fascinatnog utvrđenja na drugoj obali Dunava.
Neposredna blizina Vršačkih planina, obronaka Karpata i naravno Deliblatske peščare, čine da ova gotovo nestvarna raznovrsnost vodnog bogatstva, koje se ogleda u rekama, jezerima, močvarama i kanalima, večito uzburkanim jedinstvenim banatskim vetrom, bude ulaznica za formiranje turističko-ugostiteljske ponude za čije će konzumiranje biti potrebno daleko više od jednog ili dva dana. Priroda je uradila što je imala. Naši preci svojski su se potrudili da doprinesu koliko mogu. Sada smo mi na potezu.
Tekst: Nada Jokičić
Foto: Edin Hodžić
Projekat sufinansira Opština Bela Crkva
