OBELEŽJA – GRAD NA DLANU
Vidikovac Tri krsta oduvek je bio simbol varoši. Belu Crkvu su nemački kolonisti osnovali početkom 18. veka. Na kraju istog veka, nad naselje su se nadvili prepoznatljivi krstovi. To naravno ne znači da kroz vreme, vidikovac nije menjao svoj izgled pa i osnovnu namenu
Samo tri grada u Vojvodini imaju veličanstven vidikovac. U pitanju su Vršac, Novi Sad i Bela Crkva. Subotica ima vidikovac na Gradskoj kući, Titel pogled sa brega… ali sve to ipak nije uporedivo sa tri pobrojana. Inače, vidikovac Tri krsta, poznat i kao Kalarija, u Beloj Crkvi se prvi put javlja 1797. kao stecište katoličke litije i obrednog hodočašća. Sve je deo preciznog rituala. Podignuto je 130 stepenika kao pomen na Hristovo stradanje na Golgoti. Tri krsta koji dominiraju, imaju jasno značenje. Srednji krst predstavlja razapetog Isusa Hrista. Levo i desno od njega, nalaze se krstovi koji podsećaju da je Hrist na Golgotu izveden zajedno sa dvojicom razbojnika, koji su bili na njima. Već 1820. godine, urađena je prva obnova ovog svetog mesta, koje se simbolično i stvarno, natkrililo nad čitavom varoši.
U Beloj Crkvi je marta 1942. godine osnovana Nemačka 7. SS dobrovoljačka brdska divizija Princ Eugen, zloglasna po bestijalnim zločinima. Najveći se dogodio 1943. kada je na vrhu Kalvarije izvršeno streljanje 100 nedužnih građana. U međuvremenu je podignut specifičan spomenički zid, koji nas seća na ovaj događaj. Time je ovo mesto dobilo memorijalni karakter.
Prolazile su decenije. Lokalitet je sve više prepuštan zubu vremena. Posledice su bile vidljive. A onda se došlo na ideju da vidikovac treba obnoviti u duhu novog vremena, u kojem je jedan od imperativa da sve što se radi u javnom prostoru mora imati i određen turistički potencijal. Ideja je bila da se prvo građevinskim mašinama poravna teren, raskrči šiblje, poseče suvo i obolelo drveće. Potom da pejzažni arhitekta napravi plan vidikovca – izletišta. Zatim da se napravi mali šumoviti park, posadi novo drveće, uredi trava, poploča staza… Pa onda postave klupe, nadstrešnice, osvetljenje i info-table.
Za sada je posao jednim delom urađen. Postavljene su vizuelno privlačne table sa jasnim tekstovima. Na jednoj od njih piše: „Druga decenija 18. veka. Negde u blizini ovog mesta, u blizini ostataka razrušene crkve, veliki austrijski vođa, grof Klaudijus Florimund Mersi, jedan od najzaslužnijih za proterivanje turske vojske iz Banata, bio je opčinjen lepotom kraja i njegovim strateškim položajem. Odlučio je: ovde u blizini ostataka razrušene crkve, osnovaće sadašnju Belu Crkvu – Weisskirchen… U viiji grofa Mersija nastajao je grad koji će postati ekonomsko-kulturno središte okolnih sela i regiona, ali i vojni centar, zadužen za odbranu granice austrijskogcarstva. Buduća Bela Crkva“.
Urađeni su osvetljenje, stolovi i klupe. Kompletno uređenje terena još uvek čeka na neku buduću akciju. A ona će se svakako dogoditi. Posetiocima koji u Belu Crkvu dođu da bi uživali u jezerima i atmosferi koja vlada čitavom varoši, vidikovac je postao nezaobilazno mesto. Mnogi upravo ovde formiraju utisak o Beloj Crkvi kojeg će poneti sa sobom. A to je suviše velik ulog da bi se preko njega prešlo. Vidikovac Tri krsta svakako će još jednom ući u svoj novi, budući vek.
Tekst: Nada Jokičić
Foto: Edin Hodžić
Projekat sufinansira Opština Bela Crkva
